Muôn loài đều phải vì nể tài năng của Malambo. Nó khoe rằng: nó chính là con cháu đích tôn của Rắn trên vườn Địa Đàng nơi thượng giới. Cho nên, nó thường nói: “Với những kẻ khốn khổ thì đó là do lỗi tổ tông truyền; còn đối với kẻ nào cảm nhận được hạnh phúc ở xứ trần gian thì phải biết ơn tổ tiên của nó. Bởi chính tổ tiên của nó đã khuyên tổ tiên loài người – Ông Adam và Bà Eva ăn trái cấm, để được Thượng đế đưa xuống đây!”
Malambo rất kiêu hãnh về điều này, nên dáng đi của nó uốn éo, cái đầu lắc lư và đôi mắt liến láo, lúc nào cũng chỉ ti hí để nhìn mọi vật ở thế gian.
* *
*
Rồi có một mùa thu đến với trần gian và cả xứ Monovastu. Rừng cây phủ một màu vàng tàn úa, làm nữ thần mây vội vã buông chiếc khăn voan màu xanh mát vẫn choàng trên mái tóc bồng bềnh óng ả, quăng lên bầu trời như muốn đền bù cho trần thế đã mất đi màu xanh cây lá. Thần mặt trời âu sầu thở dài thả vào không gian những luồng sáng trong nhẹ. Thần gió ngang tàng cũng buồn bã vì bất lực: những cánh gió đìu hiu của chàng không nâng được lá thu úa tàn, khổ đau lìa cành, rơi tràn mặt đất. Chàng gió lang thang, u hoài. Những bước đi hiu hắt của chàng len lỏi khắp nơi, vuốt nhẹ mơn man khiến vỏ cây thanh xuân và những nàng hoa mùa thu run rẩy đầy cảm xúc.
Thần gió lướt tới lâu đài trong kinh thành Monovastu. Ở đó có công chúa Mimosa – viên ngọc báu của đất nước này. Nàng đang ngồi trầm tư bên hồ nước xanh, ngắm bóng mây in đáy nước. Dáng mây thu bay chầm chậm, đưa hồn nàng tới xứ Kivaso – nơi có hoàng tử Nig – Vidi, con người có tâm hồn vị tha và đầy lòng nhân ái. Chàng đã được chọn để trở thành vị hôn phu của nàng. Hôn nhân của công chúa Mimosa – người nữ chúa tuyệt sắc, hiền thục – sẽ quyết định tương lai của toàn dân trong vương quốc Monovastu xinh đẹp và yên bình.
– Công chúa Mimosa! Nàng đang nghĩ gì đấy, ta có thể giúp được gì cho nàng không? – Thần gió vuốt ve mái tóc óng ả đen huyền của nàng.
– Kìa thần gió. Tôi đang nghĩ về người hôn phu của tôi và muốn biết tương lai của xứ sở Monovastu xinh đẹp. Vì chồng tôi sẽ là người quyết định tối cao của vương quốc.
– Cái đó không thuộc quyền năng của ta. Sao công chúa không hỏi Malambo?
– Nhưng biết tìm nó ở đâu bây giờ?
– Ồ cái đó không khó gì! Thuộc hạ của ta có mặt ở khắp nơi. Để ta triệu nó về gặp công chúa!
Thần gió vừa nói xong thì trên cành cây phong lữ đang nở hoa tím biếc bên cạnh hồ, một giọng rin rít cất lên:
– Thưa công chúa khả ái! Tôi đã đến đây vì biết thế nào công chúa cũng sẽ cần đến tôi. Tôi hy vọng có thể giúp được gì cho công chúa chăng?
– Kìa Malambo! Ta đúng là đang cần gặp ngươi. – Công chúa Mimosa chắp hai bàn tay trắng muốt lên ngực, mắt nàng long lanh sung sướng – Ngươi hãy cho ta biết hoàng tử Nig Vidi thực sự là con người thế nào? Tình yêu của ta sẽ ra sao? Và xứ sở Monovastu xinh đẹp của ta tương lai có tốt đẹp không, khi chồng ta sẽ là người thay ta trị vì vương quốc với mọi quyền lực trong tay chàng?
Đung đưa cái đầu trên một cành cây, Malambo láo liên đôi mắt ti hí gian giảo nhìn công chúa:
– Tôi… có lẽ cũng chỉ biết được như mọi người thôi: Chàng là một con người giàu lòng nhân ái…
Thần gió buông tiếng thở dài, khinh bỉ nhìn Malambo rồi lướt đi.
– Không! Malambo ơi! Ngươi muốn từ chối đấy thôi. Hãy nói cho ta biết sự thật. Sự thật không ai biết trừ mi.
Malambo buông mình xuống đất. Nó cuộn tròn thân hình và ngóc đầu nhìn công chúa bằng con mắt nham hiểm, nhưng tỏ ra nghiêm cẩn. Nó nói giọng ra vẻ lo ngại, đầy giả tạo:
– Vậy thì công chúa sẽ sống bên người chồng ngu si nhất xứ Kivaso. Người ta đồn hoàng tử từ bi chỉ cách chê khéo đây thôi. Vương quốc Monovastu sẽ nghèo đi với những người dân đói khổ khi hoàng tử Nig Vidi trị vì. Chàng chỉ biết bố thí mà không biết tích lũy, cai trị. Lúc đó xã hội sẽ rối loạn, nội chiến sẽ xảy ra, vì ngay trong vương quốc xinh đẹp này, biết bao nhiêu người đem lòng yêu thương công chúa. Hoàng tử Nig Vidi sẽ bị giết!…
– Malambo! Sao ngươi ác thế?
– Coi kìa! Công chúa muốn biết sự thật và tôi đã nói sự thật những gì tôi đã biết, do chính các thiên thần đã nói ra.
– Vậy ngươi bảo ta phải làm sao bây giờ?
Công chúa nói, nét mặt băn khoăn, đau khổ.
– Nếu công chúa muốn vương quốc này ngày càng hùng mạnh, giàu có, công chúa hãy chọn tù trưởng Locobo của bộ lạc “Sói trắng” thuộc quyền cai trị của công chúa. Chàng có cái đầu và hai bàn tay thép, chàng cũng đang yêu tha thiết công chúa và tôn thờ nàng như một nữ thần…
– Rồi sau đó nữa sẽ ra sao?
– Cái đó còn tùy thuộc vào quyền năng của Thượng đế. Ngài chưa tiết lộ điều này, nên tôi chưa biết được. Tôi đã nói tất cả những gì tôi biết và đã bày tỏ ý kiến của mình. Sự lựa chọn lúc này thuộc về quyền của công chúa. Bây giờ tôi xin phép từ biệt và chúc công chúa sáng suốt để định đoạt tương lai cho mình và toàn thể Vương quốc khả ái này!
Nói xong, Malambo ngoằn ngoèo chui vào một bụi cỏ sau khi đắc thắng nhìn công chúa Mimosa đang đau khổ, thẫn thờ…
* *
*
Đã ba năm trôi qua, vương quốc Monovastu trở thành một xứ sở hùng mạnh. Những đoàn quân tinh nhuệ của vương quốc gươm giáo sáng lòe, giáp trụ đầy đủ, rầm rập lên đường chinh chiến mở rộng lãnh thổ. Kinh thành Monovastu không có một giây phút tĩnh lặng, dù đêm đã xuống rất sâu và một ngày đã nặng nề trôi qua trong ồn ào náo nhiệt. Ở phía đông, hàng đoàn quân tập trận khói bụi mịt mờ, tiếng quân reo, ngựa hí vang động cả một góc trời. Ở phía tây, những bễ lò rèn phì phụt thổi lửa lo rèn vũ khí cho quân đội. Ở phía bắc từng đoàn xe rầm rộ chở những rương hòm đầy vàng bạc châu báu chiến lợi phẩm và những chiếc cũi lớn nhốt chặt tù binh thân hình tiều tụy, thương tật của các xứ lân bang… Khắp nơi trong nước, phụ nữ ngày đêm may áo quần cho chiến binh với ánh mắt buồn vời vợi, miệng lẩm bẩm nguyện cầu sự bình yên cho chồng con đang trong vòng chinh chiến…
* *
*
Monovastu lại vào thu. Khi những chiếc lá vàng đầu tiên rời cành trong gió thu heo hắt, nằm rải rác trong vườn thượng uyển thì tại hoàng cung, hoàng đế Locobo đang ngồi trầm tư trước sa bàn với ánh mắt sắc lạnh. Chợt có tiếng chân vội vã lại gần khiến hoàng đế quay đầu lại. Hoàng hậu Mimosa nước mắt lưng tròng với gương mặt đầy âu lo đang đi tới. Nàng thảng thốt năn nỉ:
– Bệ hạ! Thiếp xin chàng hãy dừng những cuộc chém giết, thần dân đã mệt mỏi và phẫn nộ. Monovastu đã sống trong thanh bình, giàu có cả ngàn năm mà không cần những cuộc chinh chiến. Malambo vừa bảo…
– Malambo! Lại Malambo – Hoàng đế giận dữ nhìn người phụ nữ mà đã một thời ngài yêu điên cuồng, tha thiết; nhưng gần như tuyệt vọng vì địa vị thấp kém… Nhưng ngài chợt nhớ: chính Malambo đã đưa ông lên địa vị này. Ngài dịu giọng:
– Malambo đã nói với nàng những gì?
– Malambo nói rằng: các vương quốc lân bang đang liên minh để chống lại chúng ta. Kinh thành Monovastu sẽ bị chìm trong máu lửa. Locobo, chàng hãy yêu lấy những người dân vô tội. Đầu thiếp muốn vỡ ra vì những lời ta thán. Trái tim thiếp phải tan nát trước những khuôn mặt tiều tụy, u uất và những ánh mắt phẫn nộ. Ôi! Những ngày tháng thanh bình, hạnh phúc ngày xưa nay còn đâu? Thiếp chỉ thấy những tấm thân tiều tụy, què quặt trong bộ quần áo rách rưới với một cuộc sống đói nghèo, lầm than vì chinh chiến…
– Mimosa! Bông hoa xinh đẹp nhưng mỏng manh yếu ớt của ta. Khanh hãy can đảm lên, những việc ta làm chính vì sự sống của vương quốc chúng ta. Cuộc sống không thể mãi mãi thanh bình, vì tham vọng điên cuồng của con người. Ta không muốn vương quốc của ta là một xứ sở bị chinh phục bởi những nước lân bang, nên ta cần phải có binh lực hùng mạnh và chinh chiến để sinh tồn. Hạnh phúc và cuộc sống thanh bình sẽ trở lại, khi ta là kẻ chiến thắng và các thành bang phải thần phục ta. Mimosa! Cuộc chiến sẽ còn tiếp tục và ta tin rằng chỉ trong vài tuần trăng nữa, lá cờ của vương quốc Monovastu sẽ cắm nơi tận cùng trái đất, chỗ trời và đất gặp nhau mà bên kia là cổng Thiên đường. Lúc đó khanh sẽ là hoàng hậu không phải chỉ của Monovastu, mà là của tất cả mọi sinh vật trên trần thế. Khanh hãy tin tưởng ở ta.
Mimosa mắt đẫm lệ, thăm thẳm một nỗi đau xót nhìn Locobo:
– Nhưng Malambo cho biết trước chàng sẽ thất bại vì đó là ý muốn của Thượng đế.
– Ha! Ha! Ý muốn của Thượng đế? Vậy tại sao nàng không thi hành ý muốn của Thượng đế để kết hôn với hoàng tử Nig Vidi, mà lại trao vương trượng cho ta? Không có định mệnh, chỉ có ý chí của con người và những kết quả của nó. Thôi! Khanh đừng có nhiều lời nữa! Ý ta đã quyết, việc ta đã làm như mũi tên đã bắn đi, không thể ngừng lại trước khi tới đích.
Nói xong Locobo hùng dũng bước ra ngoài. Hoàng hậu Mimosa ngước đôi mắt huyền long lanh ngấn lệ nhìn theo chồng. Nỗi xót xa sâu thẳm trào dâng trong tâm khảm của nàng hòa vào sự khổ đau của những con người đang quằn quại vì chinh chiến, đã toát lên một vẻ nhân từ trong những nét bi diễm trên vẻ đẹp thiên thần của nàng… “Những ai cảm nhận được hạnh phúc dưới cõi trần gian này, phải biết ơn tổ tiên của ta…” Lời nói đầy kiêu hãnh của Malambo vẳng lại bên nàng. Một quầng sáng như chợt bừng lên trong tâm thức soi vào cõi vô minh của chính nàng: Đâu là hạnh phúc đích thực của cuộc đời nàng, của chàng và của hàng triệu con người trong kiếp sống trần gian? Nàng không thấy nó ở trong cung điện nguy nga tráng lệ đầy ngọc ngà châu báu; nàng cũng không thấy nó ở trong vương quyền của nàng và quyền uy của hoàng đế chồng nàng…
* *
*
Kinh thành Monovastu chìm trong máu lửa. Tiếng khóc la hoảng loạn hòa vào tiếng thét gầm man rợ của những chiến binh đang say máu, vang động chín tầng trời. Trong cơn hồng thủy bằng giáo, gươm, lửa, máu của chiến tranh, hàng vạn con người vô tội bồng bế, dắt díu nhau cuống cuồng tìm đường chạy trốn. Nàng Mimosa có vẻ đẹp thiên thần và tấm lòng nhân hậu – viên ngọc báu của xứ Monovastu – cùng vài thị vệ trung thành, mình đầy thương tích cũng đang rạp người trên lưng chiến mã chạy trốn, bỏ lại cung điện nguy nga tráng lệ và kinh thành Monovastu đang ngập chìm trong máu lửa… Nàng đang chạy trốn cái chết, chạy trốn quá khứ, chạy trốn chính nàng.
Những thị vệ theo nàng lần lượt gục ngã vì tên đạn, vì thương tích và kiệt sức. Chỉ còn một mình Mimosa với con tuấn mã phi vùn vụt như điên cuồng vào vùng thảo nguyên bao la.
Khi đã thoát khỏi vòng nguy hiểm, con tuấn mã trung thành gắng sức đưa nàng vào sâu trong vùng thảo nguyên, đến bên một hồ nước mênh mông, trong vắt, đầy thơ mộng. Sóng nước lăn tăn, làm vỡ ánh trăng thu của vầng trăng đang vằng vặc giữa trời thanh lặng. Bên hồ, những cành lau đu đưa nhè nhẹ, có những chùm hoa trắng hoang dại của thảo nguyên như lay động trong tiếng chim đêm cô tịch.
Mimosa xuống ngựa, nàng định dắt nó tới bên hồ cho nó uống nước. Nhưng nó chỉ bước đi thêm được vài bước thì khuỵu xuống vì kiệt sức. Mimosa mắt đẫm lệ, nàng bất lực nhìn con tuấn mã trung thành máu me đầy mình đang cố ngóc đầu hí lên một tiếng dài ai oán cuối cùng, trước khi từ giã cõi đời. Tiếng hí thê lương của con tuấn mã vang lên khắp thảo nguyên bao la, như muốn hỏi cõi hư không mênh mông: tại sao nó phải chết bởi con người, khi cả cuộc đời nó trung thành và tận tụy với con người…
Linh hồn cuối cùng thuộc về nàng đã đi sang cõi bên kia, chỉ còn lại một mình nàng bơ vơ trong hoang vắng của thảo nguyên. Mimosa bước những bước vô thức đến bên hồ. Dưới đáy nước long lanh là bóng đen mở ảo của thân hình người đàn bà rũ rượi, mệt mỏi… Nàng đứng im chết lặng như hóa đá… Chợt từ trong bụi cỏ bên hồ, một thanh âm rin rít cất lên kéo linh hồn nàng đang chìm sâu trong cõi u uẩn trở về với thực tại.
– Hoàng hậu Locobo!
– Malambo! Ôi Malambo! – Mimosa thảng thốt – Sao ngươi lại ở đây?
– Thưa hoàng hậu khả kính! Tôi mong bà hãy bình tĩnh và đừng kinh sợ như thế! Bà còn may mắn hơn những thần dân vô tội đã chết vì bà…
– Vì ta? Không! Không bao giờ như thế, mà là vì ngươi! Chính ngươi đã lừa dối ta…
– Tôi không hề lừa dối bà. Tôi đã nói sự thật và chính bà đã lựa chọn. Tiếc thay! Vì thời gian không quay trở lại, nên con người không thể chứng nghiệm được cái đúng, cái sai cho con đường đời mà họ đã lựa chọn, khi đứng trước những ngã rẽ cuộc đời. Nhưng riêng tôi, tôi đã chứng nghiệm được một điều là: Thế gian này như một bàn cờ lớn – thưa hoàng hậu khả kính – đó là cuộc cờ của Thượng đế. Khi Thượng đế chí tôn cầm con xe để ăn con mã. Tôi mách nước để tránh cho con mã thì Ngài dời con xe để ăn con tượng. Bà đã lựa chọn một trong hai: hoặc Nig Vidi hoặc Locobo. Vì Thượng đế đầy quyền năng, Ngài đã nhấc con xe lên thì phải ăn một con cờ nào đó. Tôi cứu được con cờ này thì không cứu được con cờ kia…
– Malambo! Ngươi thật là độc ác! Ngươi xảo trá và nguỵ biện.
– Thưa hoàng hậu khả kính! Chính lệnh bà đã lầm lẫn. Sự thánh thiện mà bà nhận thấy có ở trong bà, đã làm cho bà không nhìn thấy tham vọng của mình. Bà muốn xứ Monovastu xinh đẹp và thanh bình của bà trở nên vĩnh hằng. Nhưng bàlại từ chối lòng nhân ái, ước mơ muôn thuở của con người có trong hoàng tử Nig Vidi để chọn Locobo – con người giữ gìn vương quyền của bà bằng sức mạnh của quyền lực – và bà đã bất lực trước tham vọng trong con người Locobo. Hậu quả của nó, bà đang nhận lãnh và đau khổ… Nhưng thưa hoàng hậu khả kính! Bà hãy nhìn những người chăn cừu trên thảo nguyên. Bà bây giờ cũng như họ, thậm chí vẫn còn giàu có hơn họ, vì những đồ trang sức qúi giá còn trên người bà. Nhưng bà đã mất những gì bà cho là đã có và đau khổ. Còn họ, họ không thấy mất mát gì cả và đang sống yên bình.
Ôi! Vầng trăng thu vằng vặc trên hư không kia. Nó không lặn, không mọc, không tròn, không khuyết. Nhưng con người thấy nó lặn, nó mọc, nó tròn, nó khuyết – thế giới ảo vọng của con người khiến cho họ phải đau khổ. Bà hãy bình tâm và sống trong yên bình. Bà chưa hề mất gì vì thực ra bà chưa hề có cái gì trong thế giới này. Thưa hoàng hậu khả kính! Mỗi lần được hân hạnh được gặp bà, tôi luôn nói sự thật mà tôi đã biết được và bây giờ tôi đã nói hết tất cả những gì tôi đã biết, nên không còn gì để nói với bà nữa. Trước khi từ biệt lệnh bà, không biết đến bao giờ mới gặp lại, tôi chân thành chúc lệnh bà qua được cơn hoảng loạn, không phải của cuộc binh lửa mà là của chính lòng bà.
Vừa ngừng lới, Malambo uốn mình phóng thẳng xuống hồ làm ánh trăng như tan vụn ra theo sóng nước loang trên mặt hồ. Mimosa đứng ngây như hóa đá…
Sương thu buông ướt xiêm y, gió thu hiu hắt chợt làm nàng rùng mình ớn lạnh. Sự sống vẫn còn ở trong nàng, Mimosa hoảng hốt bước men theo ven hồ như trong cơn mộng du. Nàng đau khổ tận cùng, trí tuệ của nàng vẫy vùng tuyệt vọng trong miền tâm thức mênh mang để tìm hạnh phúc đích thực của cuộc đời.
Mimosa đi, đi mãi đến bên rìa của một rừng phong. Nàng chợt nhìn thấy thấp thoáng trong rừng bóng một vị đạo sư đang ngồi trên một tảng đá cao. Nàng như được tiếp thêm sức mạnh, bước nhanh tới phiến đá vị đạo sư đang ngồi, quì xuống đảnh lễ đạo sư và thảng thốt nói qua hơi thở:
– Bạch đạo sư. Con là Mimosa, hoàng hậu xứ Monovastu. Xứ sở của con đã tan nát vì chiến tranh, dân chúng lầm than, con đã mất tất cả. Nhưng ngay trong vinh quang tột đỉnh và trong đau khổ tận cùng, con vẫn không tìm thấy hạnh phúc đích thực của cuộc đời. Con đến đây cầu xin đạo sư chỉ bảo cho kẻ đệ tử vô minh này.
Cầu khẩn xong, nàng ngước mắt nhìn lên – trăng thu gần tàn xuyên qua kẽ lá đung đưa, chiếu mờ ảo lên người vị đạo sư – ông vẫn ngồi thiền tĩnh lặng trong thế liên hoa, hai mắt nhắm nghiền bất động. Trí tuệ của ông như chìm sâu trong tiềm thức. Ông như không để ý tời lời cầu khẩn tha thiết của nàng. Mimosa tiếp tục khẩn cầu … Nhưng trên tảng đá cao, vị đạo sư vẫn ngồi yên lặng. Nàng khấu đầu xuống đất để bộc lộ sự thành tâm của nàng. Khổ đau, tuyệt vọng và bất lực cùng với sự mệt mỏi rã rời của kẻ chiến bại, khiến nàng ngã ra dưới chân tảng đá rồi thiếp đi…
Khi ánh sáng bình minh mơ màng xuyên qua tầng lá phong thu vàng, chim rừng véo von kêu hót gọi nàng Mimosa xinh đẹp tỉnh dậy. Nàng cựa mình thức giấc rồi mở to đôi mắt tuyệt vời, ngây dại nhìn lên. Bỗng nàng bật dậy, bước tới bên tảng đá: phía trên chỉ là một pho tượng tạc vị đạo sư đang ngồi thiền. Đây là pho tượng do cha nàng, quốc vương Monovastu cho tạc cách đây hơn ba mươi năm về trước, để kỷ niệm vị đạo sư thánh thiện đã tới xứ này. Phiến đá lớn cẩm thạch dùng làm bệ tượng có khắc lời vị đạo sư:
“Hỡi các đệ tử! Hãy dùng nguồn nhiệt nhân ái để thắp sáng ngọn đèn trí tuệ ngay trong tâm thức của các người và sẽ tìm được hạnh phúc đích thực trong đó!”
Công chúa Mimosa như hụt hẫng chơi vơi, nàng khuỵu xuống bên tảng đá và thốt lên:
– Ôi! Hạnh phúc đời người chỉ thế thôi sao…
Võ Phạm Minh Thu - Nguyễn Vũ Diệu